In verschillende gemeenten zijn FIXbrigades actief. Bijvoorbeeld in Groningen. De FIXbrigade werkt daar als leerbedrijf en leidt mbo’ers op tot energiefixer. Een energiefixer is iemand die kleine energiebesparende maatregelen treft bij mensen thuis. De mbo-studenten helpen op deze manier mensen in energiearmoede. Tegelijkertijd krijgen ze door deze werkervaring uitzicht op een duurzame carrière. Dit werkervaringsproject wordt het Ontwikkelpad Energiehulp genoemd.

De FIXbrigade in Groningen is sinds 2023 actief. Eerst alleen in Paddepoel, een naoorlogse wijk met veel energiearmoede. Els Struiving is het project gestart. “We helpen inwoners door energiebesparende maatregelen aan te brengen, want niet iedereen kan dit zelf”, zegt ze. “Denk bijvoorbeeld aan radiatorfolie, tochtstrips of het checken van de cv-installatie. Ook kijken we naar de toestand van de ventilatiekanalen en vervangen gloeilampen voor led-lampen.”

Klusbus in de wijk

Het idee voor de FIXbrigade ontstond in Groningen uit noodzaak. “Veel mbo-studenten kunnen geen stage vinden”, zegt Struiving. “Het ROC zette daarom een klusbus in met een leermeester. Zo konden studenten alsnog aan de slag in de wijk. Maar na een tijdje raakten de klussen op. Toen zagen wij als bewoners de kans om samen met het ROC studenten en leermeesters in te zetten als energiefixer.”

Erkenning als leerwerkbedrijf

De FIXbrigade is een landelijk concept dat altijd gekoppeld is aan een leerwerktraject. “We hebben een erkenning aangevraagd als leerwerkbedrijf voor verschillende technische opleidingen”, vertelt Struiving. “Later kwamen daar nog de accreditatie voor servicemedewerker gebouwen en monteur elektrotechnische installaties bij.” De grootste uitdaging was niet om de – inmiddels zes – goede leermeesters aan te trekken. Het was vooral lastig om geld te vinden om het leerwerktraject en de werkbegeleiders te betalen.”

In opdracht van de gemeente

Gelukkig springt de gemeente bij. “We hebben beleid om energiearmoede te bestrijden en hiervoor budget gereserveerd”, zegt Frank Wichertjes, projectsecretaris van het Programma Energie. “Vroeger zetten we eigen energiecoaches, -adviseurs en -klussers in. Nu hebben we ook een subsidie aan de FIXbrigade gegeven. Een belangrijk pluspunt is hun sociaal-maatschappelijke betrokkenheid. Ze helpen studenten verder die moeite hebben om een stage te vinden. En zonder stage krijg je geen diploma. Deze jongeren gaan nu als energiefixer op bezoek bij inwoners. Hun bezoek is goed voor de sociale binding.”

Opleiding voor leermeesters

De gemeente stelde wel voorwaarden aan de steun. Zo moest de FIXbrigade actief zijn in de hele gemeente en werken met goed getrainde leermeesters. Zij moeten namelijk wel de nodige kennis hebben. Struiving: “Het gaat niet alleen om kennis over de inhoud. Je moet ook goed om kunnen gaan met jongeren en met bewoners. Heb je een goed sociaal gevoel en straal je autoriteit uit?”

Trots deel van het team

De FIXbrigade is een samenwerking van bewoners. Ze zijn vanaf het begin als leerbedrijf begonnen, en dus ook gewend aan de jonge mensen in het team. “Mooi is dat zij zich ook onderdeel van het team voelen”, zegt Struiving. “Zodra ze hun werkkleding krijgen, trekken ze die meteen vol trots aan.” Wichertjes herkent dit. “Het gaat om een groep die over het algemeen weinig positieve feedback krijgt in hun leven. Als energiefixer is dat anders. Ze doen werk waar mensen blij van worden. Ze worden gezien en krijgen een kans om stappen te maken in hun ontwikkeling.”

Voor de energietransitie

Volgens Wichertjes draagt de komst van het Ontwikkelpad Energiehulp bij aan de kansen voor de jongeren. “Alleen al door de functie te benoemen en te omschrijven krijgt hun werk de status die het verdient. Het is serieus werk met een volwaardige plek in de arbeidsmarkt. Bovendien hebben we deze jongeren hard nodig in de energietransitie. In Noord-Nederland hebben we geld voor inwoners om hun woning beter te isoleren en ventileren. Wat we vaak horen is dat mensen moeite hebben om specialisten te vinden die dit werk kunnen uitvoeren. Hoe mooi zou het zijn als we deze jongeren hiervoor kunnen behouden? Ze zijn hard nodig.”

Samen met woningcorporaties

Ook woningcorporaties hebben te weinig mensen. “Ze komen zelf niet toe aan het werk”, weet Wichertjes. Vandaar dat de FIXbrigade contact heeft met corporaties in Groningen. Struiving: “We kijken welke maatregelen we voor hen kunnen overnemen. Aan de andere kant zie ik veel technische kennis bij woningcorporaties. Mijn wens zou zijn dat onze energiefixers met hun onderhoudsmensen meelopen en er misschien wel stage kunnen lopen. Waarom bijvoorbeeld niet werkzaamheden doen voor complete appartementengebouwen?”

Naar een volledige baan

Struiving en Wichertjes zijn blij met de keuze om via een leerwerkbedrijf de energiearmoede aan te pakken. Ze raden andere energiehulporganisaties, gemeenten en woningcorporaties deze aanpak dan ook zeker aan. “Het is niet de makkelijkste manier, maar wel een heel duurzame”, zegt Struiving. “Als je tijd, aandacht en liefde in het project steekt, krijg je er zoveel voor terug. Het verandert het leven van jongeren en verbetert de situatie van mensen in energiearmoede.” Wichertjes knikt: “Deze energiefixers zijn blijvertjes voor de arbeidsmarkt. Ze kunnen hun opleiding afmaken en doorstromen naar een volledige baan.”

Ontwikkelpad Energiehulp

De totstandkoming van het Ontwikkelpad Energiehulp is een intensieve samenwerking tussen onder andere het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, meerdere lokale partners en Stichting FIXbrigade Nederland. Wilt u binnen uw gemeente ook aan de slag met het Ontwikkelpad Energiehulp? Stuur een e-mail naar: ontwikkelpad@fixbrigade.nl #niemandmeerindekou

Jonge Groningse energiefixers vinden via ontwikkelpad hun weg naar de arbeidsmarkt

Van plannen naar praktijk: effectieve samenwerking en financiering bij energiearmoede